زندگی آرام

"برای آقایان آینه بگذارید
تغییر همسر ممکن نیست
«تغییر همسر توسط همسر» غیر ممکن است و اگر چنین پروژه ای را دنبال کنید، شکست خورده اید. تمام پژوهش ها این را نشان می دهد. یعنی همسران به دنبال این طرح نباشند. بله ممکن است یک زن و شوهر بتوانند به صورت غیر مستقیم همدیگر را تغییر بدهند اما مستقیم هرگز. می پرسند پس چه کار کنیم با آقایی که مرتب دارد پرخاشگری می کند. از در که می آید اگر چراغ ها خاموش است، می گوید مگه خانه دزدهاست؟! اگر چراغ ها روشن باشد، می گوید مگه عروسی ننه تان است؟! «روشن» یک بهانه است «خاموش» هم یک بهانه است. این مربوط می شود به «پروژه مردان یا زنان سخت» یعنی ما باید ریشه این مسئله را یک جای دیگر ببینیم؛ یا مسائل شخصیتی است یا این که اصلاً فرد از زندگی خودش ناراضی است و این زندگی را نمی خواهد و دنبال بهانه می گردد که طرف مقابل را خسته کند یا یک جوری از صحنه خارج کند یا عصبانیت خودش را نشان بدهد یا حتی جرأت این که مستقیم بخواهد حرف را بزند ندارد. این جا به نظر من حتماً مشاوره می خواهد و خود زن و شوهر واقعاً نمی توانند کاری انجام دهند؛ یعنی سیستم بیمار است زمانی که ما با فردی مواجه هستیم که تحت هر شرایطی ناراحتی نشان می دهد، مثلاً خانم آرامش کامل دارد، شرایط را مهیا کرده ولی دوباره آقا غر می زند و عصبانیت نشان می دهد در یک چنین شرایطی صبر کردن قاعدتاً مشکلی را حل نمی کند هرچند که گاهی اوقات به طور موقت شرایط را آرام می کند. 

گاهی آقایان نمی دانند!
البته برخی راه هایی هست که باید خیلی تخصصی اجرا بشود، اما اول این نکته را بگویم که آقایان بعضی وقت ها نمی دانند که چه خُلقی در خانه دارند و از طرفی وقتی هم که به آن ها می گوییم که چرا این خلق را دارید؟ آن ها بیش تر جری می شوند و مسئله خودشان را انکار می کنند! در چنین وقت هایی اگر خانم از همسرش بپرسد چرا این طور برخورد می کنی؟

چرا عصبانی می شوی؟

مشکل و عصبانیتش دو برابر می شود.

چرا؟

برای این که هم خودش عصبانی است و هم باید برای شما دلیل پیدا کند که چرا عصبانی است. بگذارید سخنم را به تأخیر بیندازم و به یک نکته جالب اشاره کنم.

تکنیک آینه

در یکی از مهد کودک های تهران برای آرام سازی بچه های پرخاشگر، از تکنیک آینه استفاده می کنیم. من در اتاق هر مربی یک آینه گذاشته ام و به مربیان گفتم که زمانی که بچه ای عصبانی شده و مثلاً دارد داد می زند اگر شما یک کلمه با کودک حرف بزنید از این جا اخراج می شوید! پس چه کار کنیم؟ گفته ام آن آینه را برمی داری و می بری فقط جلوی بچه نگه می داری تا او خودش را ببیند. من از این بچه ها فیلم دارم. وقتی قیافه خودشان را توی آینه می بینند، اولش یک خورده ادا و اطوار درمی آورند و می خندند. دفعه بعد که عصبانی می شوند وقتی مربی به سمت آینه می رود خودش بلافاصله آرام می شود. سه یا چهاربار که مربی این کار را می کند بچه هایی که یاد گرفته بودند با داد زدن حرفشان را به کرسی بنشانند یاد می گیرند چه جوری باید مسئله شان را حل کنند. ما به این می گوییم «مواجه سازی».

مواجه سازی
یکی از تکنیک هایی که گاهی برای کسانی که بدخلقند، می تواند مؤثر باشد این است که ما آن ها را با خودشان و اخلاقشان مواجه کنیم. من اول به شما گفتم که پروژه تغییر محکوم به شکست است اما حالا دارم به شما روش می دهم. اگر این روش را بدون هماهنگی و بدون آمادگی ایجاد کنید، مشکل بدتر می شود من این را از الآن بگویم بعداً نگویید آقا! شما این را گفتید ما رفتیم عمل کردیم، بدتر شد، خیلی دقت می خواهد.

در یکی از مشاوره ها آقایی بود که خانواده اش می گفتند هم عصبانی است و هم وقتی به خانه می آید عرقش بو می دهد و هرچه قدر هم به او می گوییم برو استحمام کن یا اسپری به خودت بزن، آقا ناراحت می شود که چرا شما یک چنین برخوردی با من دارید. ما این آقا را دعوت کردیم.

خانم ها توجه داشته باشند که برخی وقت ها آقایون آمادگی هیچ گونه گفت و گوی تنش زا را ندارند. اگر روحیات مردها و یک سری اصول کلی روان شناسی آن ها را بشناسید، در بحث همسرداری موفق خواهید بود. مردها به طور کلی با برخورد مستقیم واکنش منفی نشان می دهند این خاصیت همه مردهاست.

این آقا آمد دفتر من و آماده اش کردم و گفتم که بچه ها دلشان می خواهد نشان بدهند که شما در خانه چه جوری هستی، آمادگی داری که خودت را ببینی؟ گفتش «نه خیر آمادگی ندارم.»

گفتم: در خانه اگر شرایطی مهیا بشود، حاضری ببینی که چه جوری هستی؟

گفت «آره توی خانه اشکال نداره ولی این جا جلوی شما نمی شود.»

همسر من هم مشاور هستند، من به ایشان گفتم که خانم ایشان را راهنمایی کنید. خلاصه یک وقتی که ایشان اظهار آمادگی کرده، (شرط ما هم این بود که ایشان فقط نگاه کند و هیچی نگوید، یعنی اعتراضی نکند) خانمش می رود کت و شلوار ایشان را می پوشد و با همان ریخت و قیافه ای که ایشان بوده، می آید و همان ادا و اطوارهایی را که ایشان داشته، این خانم نمایش می دهد. هفته بعد که آمد دفتر به من گفت: من اصلاً فکر نمی کردم که چنین ریختی داشته باشم.

بابای فوق العاده

آقایی هم بود که من همیشه معتقدم یک بابای فوق العاده ای بود، اما بچه هایش می گفتند این آقا از در که می آید اصلاً با هیچ کس حرف نمی زند، بهش می گوییم چه خبر؟

می گوید: «خوب بود سر کار بودم.» بیش ترین جمله ای که می تواند بگوید این است. بعدش هم می آید می نشیند پای اخبار تلویزیون، بعد هم باید روزنامه بخواند، روزنامه اش را هم که خواند، همان جا روی صندلی، خوابش می برد. ما حالا باید کلی زور بزنیم که آقا را برداریم ببریم سر جایش بخوابد.

آقا می گفت: خیر این طوری نیست من اتفاقاً بهترین بابای دنیام! می گفت بگویید چی کم دارید؟
به این آقا گفتم که بگذار ما یک کاری بکنیم.

گفت: که چی؟

گفتم: که تو خودت ببینی که توی خانه چه جوری هستی شاید بد نباشد.

گفت: باشه. اسم پسرش علی بود به او گفتم: علی جان! حاضری بیایی توی جلسه ما نشون بدی بابات چه جوریه؟

گفت: خب بابا عصبانی میشه.

گفتم: نه من ازش قول گرفتم.

خودش هم آمد پیش پدرش و گفت: اگر من ادای شما را درآورم ناراحت نمی شی؟

گفت: نه بابا آقای دکتر گفته که باید این کار رو انجام بدی ببینیم چه جوریه؟

علی رفت و ادای بابا را درآورد که این مثلاً از در که می آید، اخبار می زنه بعد روزنامه را می گیرد جلویش حتی اگر تلویزیون سریال خنده دار داشته باشد، نهایت کاری که او می کند...
بچه را که فرستادم بیرون، باور کنید بابا می گفت من اصلاً نمی دونستم! من فکر می کردم شادترین مردی که تو دنیا وجود دارد منم، این همه خرج می کنم این همه دارم جون می کنم برای این خانواده چرا آن ها را درک نمی کنند در حالی که یک چیزهای دیگه ای می خواهند که متوجه این مطلب نبودم.

خلاصه حرف من
به کسی که یک خُرده بد خُلق است، راهش این نیست که بگویی تو بد خُلقی!

این نیست که نصیحتش بکنی.

این نیست که چرا و اما بیاوری.

نباید بگویی چرا این جوری هستی؛

چون هیچ اثری ندارد.

خلاصه بحث من این نکته بود که برخورد مستقیم نکنیم، بهترین راه این است که او را مواجه کنید با خودش. یعنی اگر بتوانید شرایط را مواجه کنید با خودش. یعنی اگر بتوانید شرایط را مهیا کنید و در وقت هایی که خانواده فضایی ملاطفت آمیز دارد و شرایط فراهم شده که مثلاً بگویید هرکسی که عصبانی می شه، چه جور قیافه ای داره یا مثلاً چه کار می کنه؟ با چنین روش هایی می توانید نتیجه بگیرید. گاهی اوقات به شکل بازی در خانواده ها می توانید طرف مقابل را متوجه مشکلش بکنید که بفهمد اطرافیانش چه عذابی می کشند از این که او این طور بدخلقی می کند، اما هر برخورد مستقیمی متأسفانه نتیجه معکوس می دهد.

پی نوشت:
کانال ماهنامه خانه خوبان، دکتر مسعود جان بزرگی؛ سخنرانی دشواری های همسرداری، استاد جان بزرگی